Misja salezjańska w Etiopii i Erytrei rozpoczęła się w 1975 r., kiedy trzej pierwsi salezjanie – ks. Patrick Morrin z Irlandii, ks. Joseph Reza ze Stanów Zjednoczonych i ks. Cesare Bullo z Włoch – przybyli do Mekele, w Tigray w Etiopii. Pod kierownictwem Inspektorii Bliskiego Wschodu (MOR) odpowiedzieli na wezwanie Zgromadzenia do przekraczania nowych granic. Później, w 1982 r., inni misjonarze z Prowincji Włosko-Lombardzko-Emiliańskiej (ILE) przybyli do Dilla w ramach Projektu Afryka. Obecność salezjańska w Erytrei rozpoczęła się w Dekemhare w 1995 roku. W 1998 r. wspólnoty z dwóch inspektorii połączyły się, tworząc Wizytatorię „Mariam Kidane Meheret” (AET).
W październiku 2025 r. będziemy obchodzić nasz złoty jubileusz 50-lecia obecności salezjańskiej. Będzie to czas dziękczynienia i uwielbienia Pana, wspominania i wyrażania wdzięczności tym, którzy urzeczywistniali charyzmat salezjański wśród młodzieży Etiopii i Erytrei. Szczególne podziękowania należą się wszystkim misjonarzom i dobroczyńcom: niech Bóg wam obficie błogosławi.
Kiedy Bóg chce błogosławić swój lud, posługuje się innymi ludźmi. Kiedy chciał błogosławić wszystkie narody, wezwał Abrahama: Wszystkie ludy ziemi będą sobie życzyć szczęścia takiego, jakie jest udziałem twego potomstwa, dlatego że usłuchałeś mego rozkazu (Rdz 22,18). Kiedy chciał wyzwolić swój lud z niewoli, wezwał Mojżesza (Wj 3). Kiedy chciał przypomnieć swojemu ludowi o swojej miłości, powołał proroków. A w naszych czasach Bóg przemówił przez swojego Syna: Wielokrotnie i na różne sposoby przemawiał niegdyś Bóg do ojców przez proroków, a w tych ostatecznych dniach przemówił do nas przez Syna. Jego to ustanowił dziedzicem wszystkich rzeczy, przez Niego też stworzył wszechświat (Hbr 1,1-2). Jego miłość została nam objawiona poprzez wcielenie Drugiej Osoby Trójcy Świętej: Słowo Boże stało się ciałem (por. J 1,14), aby pokazać nam, jak bardzo nas kocha: Tak bowiem Bóg umiłował świat, że Syna swego Jednorodzonego dał, aby każdy, kto w Niego wierzy, nie zginął, ale miał życie wieczne (J 3,16).
Kiedy Bóg zapragnął pobłogosławić etiopską i erytrejską młodzież poprzez charyzmat salezjański, zainspirował nieżyjącego już biskupa eparchii Adigrat, Jego Ekscelencję Abune Hailemariam Kahsay. Poprosił on salezjanów, aby przybyli do jego eparchii i zaoferowali młodym ludziom integralną edukację. Kiedy mówimy „tak” Panu i współpracujemy z Nim, aby błogosławić Jego lud, musimy być konsekwentni, wytrwali i zaangażowani w zrozumienie Jego planu i czasu, a także wnieść swój własny wkład.
Ponieważ odpowiedź ze strony salezjanów nadchodziła powoli, biskup Hailemariam poprosił trzech swoich księży studiujących we Włoszech, aby zostali salezjanami, rozpoczynając w ten sposób salezjańską obecność w Etiopii. Jeden z tych kapłanów, Abba Sebhatleab Worku, po tym jak został salezjaninem i nauczał filozofii w Libanie podczas formacji początkowej, został mianowany biskupem eparchii Adigrat, zastępując Abune Hailemariam Kahsay. Jak mówi Słowo Boże: Zaprawdę, zaprawdę, powiadam wam: Jeżeli ziarno pszenicy wpadłszy w ziemię nie obumrze, zostanie tylko samo, ale jeżeli obumrze, przynosi plon obfity (J 12, 24). Owoc nie przyszedł, gdy Abune Hailemariam żył, ale ziarno, które zasiał, przyniosło owoce po jego śmierci. Abba Sebhatleab Worku złożył profesję wieczystą przed konsekracją biskupią i mógł powitać pierwszych salezjanów 17 października 1975 r. w Mekele. Od tego czasu salezjańska obecność rozprzestrzeniła się w różnych częściach Etiopii – Adigrat, Adwa, Shire, Dilla, Soddo, Adamitullu, Zway, Debrezeit, Addis Abeba, Gambella – oraz w Erytrei – Dekemhare, Asmara i Barentu.
Obecnie naszych dzieł jest szesnaście: trzynaście wspólnot w Etiopii i trzy w Erytrei. W Etiopii prowadzimy sześć szkół technicznych, osiem szkół podstawowych, pięć szkół średnich, trzynaście oratoriów/centrów młodzieżowych, dom dla nieletnich zagrożonych, pięć parafii i trzy aspirantaty, a także domy formacyjne dla nowicjuszy i postnowicjuszy.
Pod względem geograficznym Etiopia znajduje się w Afryce Wschodniej, w Rogu Afryki, granicząc z Kenią, Somalią, Dżibuti, Erytreą, Sudanem i Sudanem Południowym. Jest to jeden z najstarszych krajów, czasami nazywany Królestwem Aksumitów. Historycznie, pomimo postępu, brak ciągłości i powtarzające się konflikty doprowadziły do zniszczenia wcześniejszych osiągnięć i wielokrotnych prób rozpoczęcia od nowa, zamiast budowania na istniejących fundamentach. Przyczyniło się to do utrzymania Etiopii wśród krajów najsłabiej rozwiniętych.
W ciągu pięćdziesięciu lat obecności salezjanów byliśmy świadkami trzech krwawych wojen. W latach 1974-1991, czyli przez siedemnaście lat, trwała wojna domowa mająca na celu obalenie dyktatora i ustanowienie demokratycznego rządu. W latach 1998-2000 toczyła się dwuletnia wojna pod pretekstem konfliktu granicznego z Erytreą. W 2020 r. wybuchł konflikt między rządem federalnym i jego sojusznikami a regionem Tigray; chociaż najwyraźniej zakończył się w 2022 r. porozumieniem z Pretorii, wojna trwała nadal między rządem federalnym a regionem Amhara i nadal trwa. Co więcej, konflikty, które rozpoczęły się lata temu w regionie Oromia – jednym z największych regionów Etiopii – nadal trwają.
Wojna pochłania ogromne zasoby ludzkie i materialne, niszczy infrastrukturę i relacje międzyludzkie oraz utrudnia inwestycje i turystykę. Jesteśmy świadkami tych skutków w naszych krajach i w wielu częściach świata.
Jako salezjanie wierzymy, że jedyną drogą wyjścia z konfliktów, wojen, ubóstwa i braku pokoju jest edukacja. Pomimo wojen i konfliktów nadal zapewniamy edukację ubogim młodym ludziom, pomagając im budować przyszłość i żyć w harmonii. Praktykując salezjański system prewencyjny – będąc obecnym wśród młodych, okazując zainteresowanie ich życiem, będąc gotowym do słuchania i dialogu z nimi, przekazując wartości religijne, będąc rozsądnym i zawsze działając z miłością – ułatwiamy im edukację.
Podczas naszej 50-letniej podróży stawiliśmy czoła wyzwaniom politycznym (destabilizacja i wojny), a także trudnościom społecznym i gospodarczym. Obecnie głównymi wyzwaniami są niestabilność polityczna i zasoby, zarówno ludzkie (powołania), jak i finansowe. Podążając za wskazaniami Kapituł Generalnych, dążymy do współpracy ze świeckimi; choć poczyniliśmy postępy, przed nami jeszcze długa droga. Kolejnym wyzwaniem jest współpraca z Rodziną Salezjańską. Jesteśmy głęboko wdzięczni inspektoriom, które przyczyniły się do powstania i wzrostu obecności salezjańskiej w Etiopii i Erytrei.
Wciąż znajdujemy się w sytuacji kryzysowej z powodu trwającej wojny i niestabilności, z wieloma wewnętrznymi przesiedleńcami w obozach i szkołach w Tigray – wiele szkół rządowych nie zapewnia edukacji uczniom. Nasze szkoły goszczą uczniów wśród osób wewnętrznie przesiedlonych, a rodziny te nadal potrzebują codziennego jedzenia. Interweniujemy, kiedy możemy, z pomocą sieci Don Bosco i innych dobroczyńców. Uczniowie są całkowicie zależni od nas, jeśli chodzi o jakiekolwiek materiały szkolne.
Jeśli chodzi o nasze życie religijne, musimy radzić sobie z brakiem wyszkolonych liderów formacji. Chociaż wciąż pojawiają się powołania, nasza zdolność do zajmowania się nimi – zwłaszcza biorąc pod uwagę czasy, w których żyjemy – wymaga bardziej wykwalifikowanego personelu.
W Etiopii i Erytrei jest 104 salezjanów, wliczając w to tych w formacji początkowej. Większość z nich to miejscowe powołania, które już zajmują odpowiedzialne stanowiska, co pokazuje, że została stworzona solidna baza. Wizytatoria (AET) koncentruje się na trzech głównych priorytetach: salezjańskiej charyzmatycznej tożsamości zakonnej, duszpasterstwie młodzieżowym angażującym świeckich i samowystarczalności.
Mamy nadzieję, że stopniowo będziemy wyciągać wnioski z naszej historii i starać się żyć razem w harmonii, aby misja mogła rozwijać się bez przeszkód, służąc młodym ludziom w potrzebie. W ten sposób chcemy wnieść znaczący wkład w edukację i rozwój młodych ludzi, kształtując dobrych wierzących i prawych obywateli.
Wraz z naszymi dobroczyńcami i wszystkimi naszymi współpracownikami zobowiązujemy się do dalszego kroczenia z młodymi ludźmi, pracując na rzecz lepszego społeczeństwa i świętszego Kościoła!
ks. Hailemariam MEDHIN sdb
Przełożony Wizytatorii – AET
